TÜRKİYEDEKİ KARSTİK MAĞARALAR

Antalya Mağaraları :

Geyikbayırı Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya’ya 26 km uzaklıktaki Geyikbayırı köyündedir. Antalya’dan batı yönünde Çakırlar köyü üzerinden Geyikbayırı köyüne gidilebilir. Köyün merkezinden mağaraya 5 dakikalık bir yürüyüşle erişilebilir.

Özellikleri: 120 m toplam uzunluğundaki mağaranın girişe göre en derin noktası 6,5 m dir. Turizme açmaya değer bulunmuş bir mağara olup çalışmalar devam etmektedir. Genellikle kuru, zaman zaman aktif mağara tipindedir. Yaz aylarında tamamen kurudur.Yağışlı mevsimlerde taban suyu yükseldiğinde mağara tabanını su basmaktadır. Mağara ısısı yaz aylarında açık havaya nazaran serindir. Sonbaharda açık hava ile eşit ısı gösterir.

Karain Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya’nın 30 km. kuzeybatısında eski Antalya-Burdur karayoluna 5-6 km. uzaklıkta bulunan Yağca Köyü sınırları içinde bulunur.

Özellikleri: Türkiye’nin en büyük doğal mağaraları arasında yer alan Karain mağarası, önünde bulunan traverten ovasından 150 m., denizden ise 430-450 m. yüksekliktedir.

İnsanlık tarihinin başlangıcındaki süreç içinde mağara, alt Yontmataştan başlayarak, orta ve üst Yontmataş evreleri, Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç gibi Protohistorik Çağlarda ve Klasik Çağda insanlar tarafından sürekli bir biçimde iskan edilmiştir. Bunun doğal bir sonucu olarak da yaklaşık 11 m. yi bulan kalın bir kültür dolgusu içermektedir. Ancak mağaranın en uzun süren ve en önemli iskanı Paleolitik (Yontmataş Çağı) ile ilgilidir.

Klasik dönemlerdeki kullanım daha çok Adak Mağara (tapınak) niteliğinde olup, mağara alnı ve dış duvarları üzerinde Grekçe kitabe ve nişler bulunmaktadır. Karain Mağarasında yapılan kazalarda elde edilen arkeolojik buluntular, Antalya Müzesinde ve mağaranın hemen yakınında bulunan Karain Müzesinde sergilenmektedir.

Kocain Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya İli’nin 45. km kuzeyinde yer alır. Mağaraya, Antalya-Burdur karayolundan Camiliköy-Ahırtaş köyleri üzerinden ulaşılır.

Özellikleri: Türkiye’nin en geniş ağzına ve tek parça olarak en büyük galerisine sahip bir mağaradır. İçinde 50-60 m. yüksekliğe sahip sütunlar bulunan mağarada, aynı zamanda Roma döneminden kalan bir sarnıç da bulunmaktadır. Çok büyük iki salondan oluşan mağaranın giriş ağzının genişliği 35×70 m.dir.

Konakaltı Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya’da Atatürk Parkı’nın denize inen falezli kıyısındadır. Mağaraya karadan ulaşım yoktur. Denizden girilebilir.

Özellikleri: 60 m. toplam uzunluğundaki mağara Yatay mağara tipindedir. Denizle bağlantılı olması nedeniyle “deniz mağarası” da sayılabilir. Genellikle kurudur. Doğu salonunun bir kısmı sular altındadır. Batı salonunda dalgalar nedeniyle su birikintileri vardır.

Mağaranın doğuya ve batıya doğru iki girişi vardır. Mağaranın girişi deniz seviyesinden 3 m. yukarıdadır. Doğu bölümünün tabanı kısmen deniz seviyesine inmektedir. Mağaranın doğu salonu tümüyle kaya blokları ile kaplıdır. Batı salonu kısmen sarkıt, dikit ve sütunlarla kaplıdır. Batı salonuna bağlı iki küçük odanın travertenlerle süslü olması ve hemen denizin kıyısında bulunması turistik değerini arttırmaktadır. Mağaranın ısısı açık havaya nazaran serindir.

Küçükdipsiz Mağarası
Yeri: Antalya
Tünek Tepe’nin (618m.) güneybatıya devamı olan Alakaya Tepenin (661 m.) güney yamacındadır.

Özellikleri: Kuru ve yatay mağara tipindeki mağaranın toplam uzunluğu 74 m, girişe göre en derin noktası 27.5 m dir. Mağara dar bir girişten sonra ortalama 25ºC’lik bir eğimle kuzeybatı yönüe doğru devam eder. Mağaranın sonuna doğru travertenler sarkıt ve dikitler çoğalır. Karstik taban suyu yukarıda kaldığı için her zaman kurudur. Açık havaya nazaran serindir. Dışarıda ısı 20ºC iken Mağaranın sonunda 17ºC’dir.

Papazkayası Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya Şehir kulübünun arka bahçesinden denize inen merdivenlerin kenarındadır.

Özellikleri: Denize inen traverten basamağının orta yerinde, denizden 20 m. yüksekliktedir. Toplam uzunluğu 149 m.dir. Mağara içinde herhangi bir su veya su birikintisi yoktur. Mağaranın gelişimi durmuştur. Mağara tabanı tavandan düşen kaya bloklarla engebeli, inişli çıkışlı ve yer yer çok dar bir hal almıştır. Mağara içinde sarkıt ve dikitler yok denecek kadar azdır. Herhangi bir hava akımı da yoktur.

Papazkayası mağarası tümüyle kuzey-güney yönünde bir yarık boyunca oluşmuştur. Antalya travertenleri ortalama 250-300 m. kalınlığında tümüyle Kuvaterner, muhtemelen Pleistosen devre aittir. Mağara 40 m. yüksekliğindeki kıyı falezlerinin altında yer alır.

Yerköprü Mağarası
Yeri: Antalya
Özellikleri: 110 m. toplam uzunluğundaki mağaranın girişe göre en derin noktası 27 m. dir. Gelişimi durmuştur. Denizle olan bağlantısı nedeniyle “deniz mağarası” denilebilir. Mağara kurudur. Denizle bağlantılı olan salonun tabanı kısmen deniz suyu ile kaplıdır. Mağaranın ısısı açık havaya nazaran serindir.

Yerköprü Mağarası tümüyle Antalya travertenleri içinde doğu-batı doğrultusunda, başlangıçta en az 150 m. uzunluğundaki bir mağaranın tavanınının çökmesi sonucu oluşmuş bir mağaradır.

Büyük olması nedeniyle kafeterya, gazino veya restoran olarak değerlenebileceği düşünülmektedir.

Altınbeşik Mağarası
Yeri: Antalya, Akseki
Akseki İlçesine bağlı Ürünlü köyünün doğusunda derin ve sarp Manavgat Vadisinin batı yamacında bulunur. Köyden mağaraya ancak bir saatlik yürüyüşle gidilebilir.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 2500 m. olan mağaranın girişe göre en yüksek noktası +101 m. dir. Yatay ve kısmen aktif mağaradır. Mağaranın alt ve orta seviyesinin zaman zaman aktif olması nedeniyle kurak mevsimlerde de büyük ölçüde göletler oluşmaktadır. Üst seviye devamlı kurudur. Mağara havası çok rutubetli ve ortalama ısısı 16-18ºC civarındadır. İçeride dikkati çekecek hayvan topluluklarına rastlanmamıştır.

Altınbeşik Mağarası Türkiye’nin en güzel mağaralarından biridir. Çevrenin karstik topoğrafyası ve çam ormanları güzel manzara oluştururlar. Mağara çok uzun ve büyük bir yeraltı sisteminin çıkış ucunda bulunmaktadır. Kızılova, Kambos ve Söbücesuyunu çeken bu büyük sistem, Oruç Düdeni Mağarası altında Altınbeşik – Düdensuyu Mağarasında son bulur. Böylece bu büyük yeraltı su sistemi, kuş uçuşu 100 km.den fazla uzunluğu ile, dünyadaki en uzun ve büyük karst sistemlerinden biridir.

Aktivitesinin tamamen yitirmiş olan üst seviyede büyük kaya blokları dikkati çeker. Bunun yanında sarkıt ve dikitler vardır. Mağaranın girişinden itibaren ilk 200 m. mağaranın alt seviyesini oluşturur ve devamlı sular altındadır. Alt seviyenin bitiminde 40 m. lik dik bir çıkışı vardır. Bu çıkış ve bitişik duvarlar beyaz renkli kalın travertenlerle kaplıdır. Mağaranın en güzel bölümü oluşturur.

Gürleyik Mağarası
Yeri: Antalya, Akseki İlçesi
Aydınkent (İbradi)’e yaklaşık olarak 12-13 km. kadar kuzeybatıda bulunan Eynir Polyesi kenarında bulunmaktadır. Başlar köyünü geçtikten sonra yolun sağında yola yaklaşık 500-600 m. mesafede bulunmaktadır. Ancak yol güzergahında büyük kalker blokları bulunduğundan mağaraya ulaşmak oldukça güçtür.

Özellikleri: Mağaraya girişte ilk etapta 25m.lik bir ağızdan merdivenle inmek gerekir. Özellikle ilkbaharda bir hayli su bulunması nedeniyle ve mağara yüzeyinde çok keskin, sivri kalker uçlarının varlığı botla ilerlemeyi güç ve tehlikeli kılmaktadır. Ağustos ayında sular azalmakta, küçük gölcükler haline dönüşmektedir.

Kocadüden Mağarası
Yeri: Antalya, Akseki İlçesi
Akseki Polyesinin Güneybatı kenarında yer alır. Akseki-Bucakkışla yolunun 4. km. sinden ayrılan patika yol mağaranın kenarından geçer.

Özellikleri: Yer yer yatay olmakla birlikte çoğunlukla dikey olarak gelişen mağara, basamaklar halinde 155 metreye iner.

Akseki Polyesi akarsu havzasının yüzey sularının drene eden Koca Düden, Üst Kretase kireçtaşlarında önemli bir fay üzerinde gelişmiştir. İçinde çok sayıda göl bulunan Koca Düden, kapalı bir sifonla sona erer.

Oruç Düdeni Mağarası
Yeri: Antalya, Akseki İlçesi
Altınbeşik-Düdensuyu Mağarası yer altından gelen suların yolu üzerindedir.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 52 m.dir. Mağaranın alt bölümden geçen yeraltı deresinin yaratmış olduğu operasyonu ile çökmeye yüz tutmuştur.

Dim (Gavurini) Mağarası
Yeri: Antalya, Alanya ilçesi
Kuzkaya köyü mekiindedir. Alanya’nın doğusunda Cebireis dağının (1691 m.) batı yamacında bulunur. Dim mağarasının hemen ön kısmında, 250 m. aşağıda piknik yeri olarak kullanılan, tabanı çınar ağaçları, yamaçları çam ormanları ile kaplı bulunan Dim Vadisi yer alır. Mağaraya, hem Dim çayı vadisinden hem de güneydeki Yaylalı köyünden yürünerek varılabilir. Yaylalı köyünden de Cebireis dağı eteğinde açılmış olan sulama kanalı boyunca yürünerek 50 dakikada mağaraya varılabilir.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 357 m. yatay ve kuru mağara tipindedir. Sadece son kısmında durgun küçük bir göl vardır.

Dim mağarası, Türkiye’nin en güzel mağaralarından biridir. Alanya’ya yakın olması ve çevrenin piknik yerleri ve ormanlarla kaplı olması nedeniyle ziyarete uygundur. Tarih öncesi ve tarihi devirlerde insanlar tarafından barınak olarak kullanılmasından dolayı çevre halkı tarafından “Gavurini Mağarası” olarak adlandırılmıştır.

Beldibi Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya-Kemer sahil yolunun yaklaşık 40 kilometresinde Çamdağ tünelinin hemen çıkışında yer alan bir kaya altı sığınağıdır. Oba köy mevkiindedir.

Özellikleri: Deniz sahilinde 25 m. yükseklikte sığınak biçiminde bir mağaradır. Doğal tahribatla büyük ölçüde zarar gördüğünden içindeki dolgu tabakaları yağmur suları ve rüzgarla sürüklenerek akıp gitmiştir.

Tümü Mezolotik kültürleri içeren 6 tabaka tespit edilmiştir. Yapılan kazılarda Üst Paleolitik ve Mezolotik döneme ait çakmaktaşı aletler ele geçirilmiştir. Ayrıca kaya altı sığınağının duvarlarında, şematize insan, dağ keçisi ve geyik resimleri bulunmaktadır. Yerli ve yabancı turistlere devamlı açık olan bir arkeolojik sit alanıdır.

Büyük Dipsiz Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya limanının batısında Tünek Tepenin 3 km. güneybatısında Alakaya Tepenin (661 m.) güney yamacındadır.

Özellikleri: 40 m. toplam uzunluğundaki mağaranın girişe göre en derin noktası 29 m. dir. Karstik taban suyu yukarı katmanlarda bulunduğu için mağara kurudur. Açık havaya nazaran daha serindir. Kasım ayı başında dışarıda ısı 20ºC iken mağarada ısı 17ºC’dir.

Mağara Kretase yaşlı residal kireç taşları ile onun altında yer alan yine aynı yaşta konglomera kireçtaşı formasyonları arasında meydana gelmiştir. Dar bir girişten sonra ortalama 25′lik bir eğimle kuzeye doğru devam eder.

Damlataş Mağarası
Yeri: Antalya, Alanya İlçesi
Alanya şehir içinde ve deniz kıyısında bulunmaktadır. Merkeze 3 km. dir.

Özellikleri: Toplam Uzunluğu 30 m. olan mağara kuru, yatay mağara tipindedir. 200 m’.lik bir alanı kaplamaktadır. Çok sayıda sarkıt ve dikitin eşsiz bir görüntü verdiği mağara 15 m. yüksekliktedir. Karbondioksit gazı, yüksek ölçüde nem, düşük ısı ve radyoaktif havasıyla astım hastaları için son derece yararlıdır. Bu nedenle astım hastaları mağaranın en yoğun ziyaretçi gruplarını oluştururlar. Mağaradaki sarkıt ve dikitlerin İ.Ö. 20.000-15.000 yılları arasında meydana geldiği sanılmaktadır.

Derya Mağarası
Yeri: Antalya
Antalya’nın batı kıyısında Konyaaltı Caddesi ile deniz kıyısı arasında bulunan Atatürk Parkının içindedir.

Özellikleri: 124 m. toplam uzunluğundaki mağaranın girişe göre en derin noktası 35.65 m. dir. Dikey mağara tipindedir. Güney kenarı deniz içinde olduğu için “deniz mağarası” olarak da adlandırılabilir. Mağara kuru ve gelişimi durmuş bir mağaradır. Mağaranın denizde olan kesimleri yarı tuzlu deniz suları ile kaplıdır.

Büyük salonda az miktarda dikit ve duvar traventenleri gelişirken, güneye doğru sarkıt ve dikitler artmaktadır. Bu bölgede tatlı su kaynakları çatlaklardan çıkarak deniz suyuna karışmaktadır. Mağaranın asıl girişinin 40 m. batısında ikinci bir girişi daha vardır. 0,5 m. genişliğinde ve 1 m. uzunluğunda genişlemiş bir yarık görünümündedir.
Yaz aylarında açık havaya nazaran serindir.

Çimeniçi Mağarası
Yeri: Antalya, Alanya İlçesi
Çimenini mağarası, Alanya’nın doğusunda Cebireas güney eteğinde, Şıhlar (eski adı Şeyhler) köyü yakınlarında bulunur. Konya- Gazipaşa yolunun, Demirtaş bucağından ayrılan 15 km. lik stabilize yolla Şeyhler Köyüne, oradan da yürüyerek mağaraya ulaşılır. Mağara yakınında Romalılardan kalma tarihi eserler vardır.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 10 m. olan mağara bir dik çıkış dışında tamamen yataydır. Mağaranın içinde geliştiği kireçtaşı kalınlığının çok az ve sınırlı bir alanda bulunması nedeniyle, hidrolojik olarak tamamen kurudur. Mağaranın havası açık havaya nazaran serindir. Ortalama sıcaklığı 17ºC -20ºC civarındadır.

Mağara, birbirleriyle bağlantılı çok sayıda odacık ve iki kattan meydana gelmiştir. Başlangıçta Doğu kuzeydoğu-Batı güneybatı yönünde tek bir boşluktan oluşan mağara, zamanla traverten sütunlar tarafından bölünerek odacıklar meydana gelmiştir. İlk bölümde çok sayıda odacık vardır ve tamamen yataydır.

Mağara +57 metrelik dik bir çıkışla ikinci bölüme geçer. Girişe göre +10 m. yukarıda olan bu bölge, iki büyük odadan meydana gelmiştir. Mağara traverten birikimi açısından son derece zengindir. Odaları oluşturan traverten sütunlar geniş yer tutar. Ayrıca yan duvarlar perde travertenler ile süslüdür.

Damlataşlarının olduğu ve güzelliği ile yakınında bulunan tarihi eserler nedeniyle ilginç bir mağaradır. Tarihi devirlerde kullanıldığı anlaşılan Mağarada yapılan araştırmalarda henüz yazılı belge bulunamamıştır. Henüz Turizme açılmamıştır.

Mahrumçalı Mağarası
Yeri: Antalya, Manavgat İlçesi
Manavgat’ın kuzeydoğusunda Gebecek köyünün biraz daha doğusundaki Mahrumçalı mahallesinin aşağısında bulunmaktadır. Her türlü araçla mağaraya gidilebilir.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 157 m. olan mağaranın girişe göre en derin noktası -36 m.dir. Yarı yatay, yarı aktif bir mağaradır. Sadece yağışlı mevsimlerde mağara içine su akar. Yaz aylarında mağara ısısı 16-18ºC’dir.

Jeoloji-Jeomorfoloji: Cebireis formasyonu ile altındaki Mahmutlar formasyonu arasındaki kontakla gelişmiştir. Mağara dolomitik kireçtaşları içinde ve mikaşist tabakaların üzerinde her iki tabakanın eğimine uygun olarak güneye doğru 15 derece dalar.

Peynirdeliği Mağarası
Yeri: Antalya, Kemer İlçesi
Gedelme Yaylası mevkiindedir. Antalya’nın Kemer İlçesinden Gedelme yaylasına kadar her türlü aracın gidebileceği bir yol vardır. Köy merkezinden mağara ağzına 4 dakikalık patika bir yolla ulaşılır.Mağaranın 65 m. kuzeyinde Bizanslılara ait duvar ve kalıntıları vardır.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 74 m olan mağaranın girişe göre en derin yeri -19 m. dir. Kuru, daha çok dikey mağara tipindedir.

Mağaranın büyük bölümü kurudur. Sadece mağaranın sonunda ve en derin yerinde küçük bir gölcük vardır. Sonbaharda mağara ısısı 17ºC’dir. Mağara ağzının büyük olması nedeniyle ısı açık havaya bağlantılı olarak değişir.

Mağara içinde sarkıt, dikit ve sütunlar gelişmiştir. Çevredeki tabii güzellikler ve tarihi ören yerleri mağarayı çekici kılmaktadır.

Tilkiler Mağarası
Yeri: Antalya, Manavgat İlçesi Oymapınar Baraj alanında yer almaktadır.
Özellikleri: Yatay gelişmiş ve aktif bir mağara olup uzunluğu 7 km. dir. İlkbahar aylarında su seviyesi yükselir.

Mağara baraj etüdleri sırasında açılan enjeksiyon galerilerinden birinde doğal bir galeriye rastlanması sonucu ortaya çıkarılmıştır. Konglomera içinde gelişmiş olması da mağaraya ayrı bir bilimsel değer kazandırmaktadır.

Aslanlı (Yaren) Mağarası
Yeri: Antalya, Manavgat İlçesi
Kirazlı Köyü Yayla mevkiinde olan Aslanlı Mağara’ya gitmek için Kirazlıdan Kuşadası yolunun 3. kilometresinde Dereboğazı mevkiinde araçtan inerek yarım saatlik bir yürüyüş yapmak gerekmektedir.

Özellikleri: Toplam uzunluğu 110 m. olan mağara kısmen dikey, kısmen yatay tipindedir. Kuru bir mağaradır. Ekim ayında ısısı 18ºC’dir.